Koszulki, koszule, kamizelki, bluzy, kurtki, fartuchy, spodnie, kombinezony nakolanniki, paski i wiele innych – to przykłady różnych elementów odzieży roboczej, która jest niezbędna w niektórych branżach. Dobieramy ją w zależności od charakteru wykonywanej pracy, przy czym warto dokonać zakupu w sklepie, który stawia na najwyższą jakość przede wszystkim odzieży i obuwia roboczego, ale też obsługi klienta. Przygotowaliśmy krótki poradnik, w którym rozprawiamy się z tematem odzieży roboczej od A do Z.
Kiedy pracodawca musi zapewnić pracownikowi odzież roboczą?
Właściwy strój do pracy to – poza oczywistymi kompetencjami – jeden z podstawowych i obowiązkowych elementów wyposażenia każdego pracownika. Odzież robocza, w tym także obuwie robocze, mają zastąpić bądź ochronić ubranie osobiste podczas wykonywania określonych obowiązków służbowych. Nie należy jednak mylić tego pojęcia z odzieżą ochronną, której głównym zadaniem jest ochrona pracownika przed szkodliwymi czynnikami wynikającymi z charakteru wykonywanej pracy oraz przed ewentualnymi urazami.
I tak odzież roboczą, zgodnie z zapisami Kodeksu Pracy, pracodawca musi zapewnić w dwóch przypadkach – gdy odzież własna może się zniszczyć lub mocno zabrudzić oraz ze względu na wymagania technologiczne, sanitarne bądź bezpieczeństwa i higieny pracy. W niektórych branżach pełni ona czysto marketingową rolę, na przykład koszulki z logo marki traktowane jako element jej promocji. Co ważne, odzież robocza jest wydawana nieodpłatnie i nie stanowi własności pracownika, lecz pracodawcy, choć pracownik odpowiada za nią materialnie. Jeśli w którymś momencie strony rozwiążą umowę, odzież robocza musi być zwrócona, podobnie jak inne powierzone mienie.
Istotne jest także to, by osoby odpowiedzialne za wybór odzieży roboczej zdawały sobie sprawę z tego, by była ona wygodna i w żadnym razie nie krępowała ruchów. To ważne, gdyż odczuwany dyskomfort może negatywnie odbić się nie tylko na samopoczuciu pracownika, ale również na jego efektywności i jakości prowadzonych działań. Tak samo odzież robocza, jak i buty robocze mają przede wszystkim ułatwić wykonywanie obowiązków, a nie niepotrzebnie je utrudniać.
Co ile należy się odzież robocza?
Wspomniany okres używalności odzieży roboczej może być różny dla różnych stanowisk. Przykładowo przy jednej czynności dana osoba szybciej zużyje spodnie wchodzące w skład odzieży roboczej aniżeli druga, zajmująca się zupełnie czymś innym. Zawsze więc musimy wziąć pod uwagę indywidualne warunki panujące na stanowisku, prawdopodobną ilość zabrudzeń w czasie dnia pracy oraz kwestie czysto techniczne, jak rodzaj stroju roboczego i materiał, z którego jest on wykonany. To wszystko również powinno znaleźć się w wewnątrzzakładowych przepisach, by później uniknąć ewentualnych nieporozumień komu przysługuje odzież robocza. Na pytanie, co ile należy się odzież robocza, nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Przepisy prawa nie precyzują dokładnych terminów. Tutaj obowiązują po prostu ustalenia między pracodawcą a pracownikami lub ich przedstawicielami. Ustalane jest również, co dokładnie ma wchodzić w skład odzieży roboczej, dopasowując ubrania robocze oraz obuwie robocze do warunków panujących na danym stanowisku. Wewnątrzzakładowe przepisy określają zatem nie tylko rodzaj profesjonalnej odzieży roboczej, ale też jej ilość oraz co ile przysługuje i jak długi jest jej okres używalności.
Czy można korzystać z własnej odzieży?
Odzież robocza jest przydatna i dobrze spełnia swoje zadanie, jeśli jednak ktoś chciałby nosić w pracy swoje ubrania oraz własne buty, również istnieje taka możliwość. Ważne jest jednak, by odzież własna pracownika spełniała wymagania, jakie narzucają przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. To ważne, gdyż każdy strój, bez względu na to, czy mówimy o własnej odzieży roboczej, czy o odzieży roboczej, musi wpisywać się w zalecenia przepisów BHP i od tego nie ma wyjątków.
Tutaj dochodzi do jeszcze jednej sytuacji. Zgodnie z Kodeksem Pracy, jeśli pracownik korzysta z własnego ubrania roboczego oraz butów roboczych, wówczas pracodawca wypłaca ekwiwalent pieniężny równy wysokości aktualnej ceny zakupu takiej garderoby. Nie ma jednak wyszczegółowienia, jak często ekwiwalent ma być wypłacany – tę kwestię również należy ustalić wewnętrznie w każdym zakładzie pracy.
Dla niektórych może być zaskoczeniem, że wbrew pozorom to pracodawca zobowiązany jest także do prania, konserwacji i ewentualnej naprawy czy odkażania stroju pracownika. Jeśli nie jest w stanie tego zapewnić lub strony ustalą inaczej, wówczas obowiązek ten przechodzi na pracownika. Także i w tym przypadku może otrzymać ekwiwalent za wykonane czynności, na przykład pranie odzieży roboczej i przywrócenie jej do właściwego stanu. Nie sprecyzowano jednak sposobu wyliczania ekwiwalentu, jednak przyjmuje się, że powinien on pokryć koszt usługi na podstawie paragonu. Przepisy BHP nie dookreślają też, jak długi jest czas realizacji tego typu wypłaty. Ważne jest zatem, by również i te kwestie znalazły się w wewnątrzzakładowych dokumentach.
Podsumowując, warto wyposażyć pracownika w profesjonalną odzież roboczą, która w pełni zabezpieczy go przez zabrudzeniem oraz będzie na tyle wygodna, że nikt nie będzie miał problemu z wykonywaniem swoich obowiązków przez kilka czy kilkanaście godzin.
